Motobu Choki

Motobu Choki, bijgenaamd Motobu de aap, was één van de meest intrigerende karate meesters in de eerste helft van de twintigste eeuw. Hij speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van Wado omdat één van de belangrijkste kata's, Naihanchi, rechtstreeks van hem afkomstig is. 

Terwijl Funakoshi Gishin geldt als de vader van het moderne karate, arriveerde Motobu al ruim voor hem in Japan. Maar Motobu was geen nette schoolmeester zoals Funakoshi. Motobu was een ruwe straatvechter. Hij kreeg een reputatie in Japan door tijdens een openbaar gevecht een Russische boxer te verslaan. Deze boxer had Japanse vechters uitgedaagd om hem te verslaan en versloeg zonder veel moeite alle Japanse judoka die het probeerden. Maar Motobu, toen al 52 jaar oud, was uit ander hout gesneden. De boxer slaagde er niet in om Motobu te raken. En even later werd hij zonder pardon door Motobu knock-out geslagen. Een journalist die ter plaatse was publiceerde een artikel in een grote krant en Motobu's reputatie was een feit. 

Motobu en Funakoshi konden elkaar niet luchten of zien. Motobu noemde Funakoshi's karate een 'Shamisen', ofwel een gitaar: mooi van buiten maar hol van binnen. Funakoshi noemde Motobu een ongeletterde bruut zonder enige culturele verfijning. Motobu schijnt Funakoshi ook wel uitgedaagd te hebben. Maar volgens getuigen had Funakoshi geen schijn van kans en stopte Motobu zijn vuist een milimeter voor zijn gezicht. Vanaf dat moment was wel duidelijk wie de baas was.

Otsuka, zelf een echte vechter, werd gefascineerd door Motobu. Tegen de zin van zijn leraar Funakoshi ging Otsuka in de leer bij Motobu. In Naihanchi zag hij overeenkomsten met de Nairiki no Gyo kata's uit Shindo Yoshin Ryu Jujutsu. Het karakter 'nai' staat voor 'binnen' en 'riki' is oefening. Net als kata Naihanchi is Nairiki een inwendige oefening. Beiden hebben vooral betrekking op de conditionering van het lichaam, minder op de uitwendige vorm. Ook in andere opzichten moeten beide mannen elkaar begrepen hebben. Voor Motobu bestond er, anders dan voor Funakoshi, alleen sente. Dat wil zeggen dat aanval en verdediging tegelijk worden uitgevoerd. Niet eerst een verdediging en dan pas een aanval. Dit moet overeen gekomen zijn met Otsuka's ervaring in Shindo Yoshin Ryu. Hoe groot de invloed was van Motobu op de ontwikkeling van Wado valt moeilijk te zeggen. Maar feit is wel dat een bijvoorbeeld een belangrijk Wado principe als 'meo-tode' (handen als man en vrouw) al door Motobu belangrijk werd geacht.

Funakoshi vergiste zich in Motobu. En dat moet hij, afkomstig van Okinawa, eigenlijk wel geweten hebben. Motobu kon zich nauwelijks verstaanbaar maken in het Japans en was vaak betrokken bij vechtpartijen op straat. Maar desondanks was Motobu wel van koninklijke bloede. Hij was een echte prins, lid van de (verarmde) koninklijke familie van Okinawa. Anders dan vaak werd gedacht kon hij uitstekend lezen en beschikte hij over een verfijnd handschrift. Misschien vond hij het beneden zijn waardigheid om gewoon Japans te spreken. En misschien wilde hij niet eens optrekken met een eenvoudige onderwijzer als Funakoshi. Maar Motubu was geen onbehouwen straatschooier. Verre van dat. 

In tegenstelling tot wat vaak word aangenomen werd karate vroeger vooral beoefend binnen de koninklijke familie van Okinawa. Motobu's broer was de karate instructeur van de koning van Okinawa. Om één of andere reden werd Motobu niet ingewijd in de karate technieken van zijn familie. Daarom zocht hij leraren buiten de deur en trainde o.m. bij de legendarische meesters Matsumora en Itosu. Itosu was ook een leraar van Funakoshi. Om zijn techniek te testen daagde Motobu voortdurend anderen uit. Maar na zijn twintigste werd hij nooit meer verslagen. Behalve, naar verluid, door zijn eigen broer. Hij schijnt weleens geprobeerd te hebben om het op te nemen tegen zijn broer Motobu Choyu. Maar Choyu versloeg hem met gemak, gebruik makend van de verfijnde stijl van zijn eigen familie. De oorspronkelijke stijl van de familie is waarschijnlijk verloren gegaan. Maar volgens de overlevering bestond die vooral uit 'zachte' meegaande technieken waartegen Motobu Choki kennelijk geen verweer had. 

Het volgende verhaal typeert Motobu. Op oudere leeftijd was hij eens aanwezig bij een feest, in een zaal op Okinawa. Een man daagde hem uit tot een gevecht. Hoewel Motobu er geen zin in had werd het hem onmogelijk gemaakt de uitdaging uit de weg te gaan. Hij zei tegen de man dat hij wel wilde vechten, maar dat hij dit buiten zou doen. De man liep naar de deur, Motobu achter hem aan. Op het moment dat de man in de deuropening stond gaf Motobu hem een keiharde trap in de rug. Einde verhaal.

Motobu was een vechter die wist hoe hij moest overleven. Karate was voor hem geen sport of lichaamsoefening, en ook geen methode om de geest te cultiveren. Karate was hem een vechttechniek, die eerst en vooral effectief moest zijn.

Motobu Choki overleed in 1944 op Okinawa, op 73-jarige leeftijd. Zijn stijl van karate leeft voort in Motobu-ryu, dat tot op de dag van vandaag wordt onderwezen door zijn zoon Motobu Chosei.