Kata

Kata is vorm. Kata ziet er uit als een gevecht tegen een aantal ingebeelde tegenstanders. Een soort toneelstuk waarbij de tegenspelers al naar huis zijn vertrokken. 

In tegenstelling met andere stijlen van karate kant Wado eigenlijk twee soorten kata. Dat komt omdat de wortels van Wado voornamelijk in Japan liggen, niet op Okinawa. De twee soorten kata zijn:

gyo kata

kei kata

Beide karakters worden uitgesproken als 'kata'. Maar voor een Japanner zijn het twee verschillende begrippen.

De gyo kata's zijn vormen die dienen om het lichaam te conditioneren en lichaams dynamica te leren begrijpen. Dit zijn vormen die in principe solo worden beoefend. Het gaat immers om de conditionering van het eigen lichaam. 

De kei kata's zijn vormen van vecht technieken die met een tegenstander worden geoefend. De kihon kumite, bijvoorbeeld, zijn eigenlijk kei kata. Japanners noemen ze dan ook vaak kumite kata inplaats van kihon kumite. Idori, tanto dori and tachi dori zijn ook kei kata's.

Kata in Japan is iets heel anders dan kata op Okinawa. Kata in Wado moet dan ook anders worden begrepen dan kata in andere stijlen. Andere stijlen gebruiken het woord 'bunkai' als ze het hebben over de praktische toepassing van de kata. Maar bunkai bestaan niet in Japanse kata's. De gyo kata's dienen om het lichaam te conditioneren. Vergelijk het met hardlopen. Men gaat hardlopen om het lichaam te trainen, niet op de eerste plaats om de bus te halen. De kei kata's hebben wel een praktische toepassing, maar daar kan geen misverstand over bestaan omdat die altijd samen met een partner worden beoefend. 

Op Okinawa daarentegen dienen de kata's vooral als een catalogus van technieken. Hoe meer kata's je kent, hoe meer technieken je beheerst. Dit is dus een heel ander concept van kata dan Otsuka sensei gebruikte. Een complicerende factor is dat Otsuka de kata's van Okinawa gebruikte en ombouwde om ze te passen in zijn eigen Japanse begrip van gyo kata. Otsuka sensei gebruikte dan ook nadrukkelijk het karakter 'gyo kata' om deze kata's aan te duiden. Dus hoewel de kata's van Wado er op het eerste gezicht hetzelfde uitzien als bijvoorbeeld die van Shotokan, hebben ze een totaal andere bedoeling. 

De solo (gyo) kata's in Wado zijn:

Pinan Shodan

Pinan Nidan

Pinan Sandan

Pinan Yondan

Pinan Godan

Kushanku

Naihanchi

Chinto

Seishan

Er zijn er dus negen. Niet meer, niet minder. Natuurlijk worden er ook andere solo kata's beoefend in Wado, maar die horen strikt genomen niet bij het curriculum. Otsuka sensei was hier heel duidelijk over. Negen kata's vond hij voldoende als gyo kata. Er bestaan bijvoorbeeld drie verschillende naihanchi kata's. Maar Otsuka vond één voldoende. De rest kende hij wel, maar hij was van mening dat ze als gyo kata weinig toevoegden aan het geheel. 

Als je het zo bekijkt wordt duidelijk waarom bunkai onzinnig zijn in Wado kata. Bunkai in Wado is zoiets als laten zien hoe snel je de bus kunt halen als je gaat hardlopen. Neem de bus of ga hardlopen. Maar beiden tegelijk heeft weinig zin. 

In Wado kennen we inplaats van bunkai wel het begrip 'kaisetsu'. Letterlijk vertaalt betekent dit 'commentaar'. Men kan commentaar leveren op gyo kata op dezelfde manier als commentaar leveren op hardlopen. 

"Goh, jij kunt hard lopen. Handig als je de bus moet halen!"

De bunkai van hardlopen zou meer iets zijn als:

"Begin bij de voordeur. Trek een sprint tot de lantaarnpaal. Draai er omheen naar de bushalte. Spring met de rechtervoet naar voren in de bus en land op de linker terwijl je tijdens de sprong de OV kaart tussen duim en wijsvinger van je rechterhand houdt. Groet vervolgens netjes de buschauffeur."

Bunkai is heel specifiek. Kaisetsu kun je zelf op alle mogelijke manieren invullen. Hardlopen kan immers op allerlei manieren worden toegepast. Wel worden in Wado twee belangrijke eisen gesteld aan kaisetsu: de lessen van de kata moeten er in worden toegepast én het moet werken. Ohyo kumite dient vervolgens om te testen of de kaisetsu ook echt werkt.